Príslovia

1 (HEM) נסו ואין רדף רשע וצדיקים ככפיר יבטח׃
1 (WLC) נָ֣סוּ וְאֵין־רֹדֵ֣ף רָשָׁ֑ע וְ֝צַדִּיקִ֗ים כִּכְפִ֥יר יִבְטָֽח׃
1 (KAT) Bezbožný uteká, hoc ho nik neplaší, spravodlivý sa však cíti (taký) bezpečný ako levíča.
1 (RIV) L’empio fugge senza che alcuno lo perseguiti, ma il giusto se ne sta sicuro come un leone.

2 (HEM) בפשע ארץ רבים שריה ובאדם מבין ידע כן יאריך׃
2 (WLC) בְּפֶ֣שַֽׁע אֶ֭רֶץ רַבִּ֣ים שָׂרֶ֑יהָ וּבְאָדָ֥ם מֵבִ֥ין יֹ֝דֵ֗עַ כֵּ֣ן יַאֲרִֽיךְ׃
2 (KAT) Bezprávie krajiny často mení kniežatá, ale pod rozumným a rozvážnym mužom dlho sa žije v pokoji.
2 (RIV) Per i suoi misfatti i capi d’un paese son numerosi, ma, con un uomo intelligente e pratico delle cose, l’ordine dura.

3 (HEM) גבר רש ועשק דלים מטר סחף ואין לחם׃
3 (WLC) גֶּ֣בֶר רָ֭שׁ וְעֹשֵׁ֣ק דַּלִּ֑ים מָטָ֥ר סֹ֝חֵ֗ף וְאֵ֣ין לָֽחֶם׃
3 (KAT) Zločinný hospodár, ktorý utláča bedárov, (je ako) splavujúci dážď, po ktorom chleba niet.
3 (RIV) Un povero che opprime i miseri è come una pioggia che devasta e non dà pane.

4 (HEM) עזבי תורה יהללו רשע ושמרי תורה יתגרו בם׃
4 (WLC) עֹזְבֵ֣י תֹ֭ורָה יְהַֽלְל֣וּ רָשָׁ֑ע וְשֹׁמְרֵ֥י תֹ֝ורָ֗ה יִתְגָּ֥רוּ בָֽם׃ פ
4 (KAT) Tí, čo nezachovávajú zákon, chvália bezbožníka, tí však, čo zákon dodŕžajú, stavajú sa proti nemu na odpor.
4 (RIV) Quelli che abbandonano la legge, lodano gli empi; ma quelli che l’osservano, fan loro la guerra.

5 (HEM) אנשי רע לא יבינו משפט ומבקשי יהוה יבינו כל׃
5 (WLC) אַנְשֵׁי־רָ֭ע לֹא־יָבִ֣ינוּ מִשְׁפָּ֑ט וּמְבַקְשֵׁ֥י יְ֝הוָ֗ה יָבִ֥ינוּ כֹֽל׃
5 (KAT) Zlí ľudia nemajú rozvážneho úsudku, lež (ľudia), čo hľadajú Pána, rozumejú všetko.
5 (RIV) Gli uomini dati al male non comprendono ciò ch’è giusto, ma quelli che cercano l’Eterno comprendono ogni cosa.

6 (HEM) טוב רש הולך בתמו מעקש דרכים והוא עשיר׃
6 (WLC) טֹֽוב־רָ֭שׁ הֹולֵ֣ךְ בְּתֻמֹּ֑ו מֵעִקֵּ֥שׁ דְּ֝רָכַ֗יִם וְה֣וּא עָשִֽׁיר׃
6 (KAT) Lepší je chudák, ktorý chodí vo svojej bezúhonnosti, ako boháč, (ktorý chodí) kľukatými cestami.
6 (RIV) Meglio il povero che cammina nella sua integrità, del perverso che cammina nella doppiezza, ed è ricco.

7 (HEM) נוצר תורה בן מבין ורעה זוללים יכלים אביו׃
7 (WLC) נֹוצֵ֣ר תֹּ֭ורָה בֵּ֣ן מֵבִ֑ין וְרֹעֶה זֹֽ֝ולְלִ֗ים יַכְלִ֥ים אָבִֽיו׃
7 (KAT) Kto zachováva zákon, je syn rozumný, kto sa však kamaráti s hodovníkmi, robí hanbu svojmu otcovi.
7 (RIV) Chi osserva la legge è un figliuolo intelligente, ma il compagno dei ghiottoni fa vergogna a suo padre.

8 (HEM) מרבה הונו בנשך ובתרבית לחונן דלים יקבצנו׃
8 (WLC) מַרְבֶּ֣ה הֹ֭ונֹו בְּנֶ֣שֶׁךְ [וּבְתַרְבִּית כ] (וְתַרְבִּ֑ית ק) לְחֹונֵ֖ן דַּלִּ֣ים יִקְבְּצֶֽנּוּ׃
8 (KAT) Kto rozmnožuje svoj majetok úrokmi a úžerou, zhromažďuje ho (pre toho, kto) sa zľutúva nad chudobnými.
8 (RIV) Chi accresce i suoi beni con gl’interessi e l’usura, li aduna per colui che ha pietà dei poveri.

9 (HEM) מסיר אזנו משמע תורה גם תפלתו תועבה׃
9 (WLC) מֵסִ֣יר אָ֭זְנֹו מִשְּׁמֹ֣עַ תֹּורָ֑ה גַּֽם־תְּ֝פִלָּתֹ֗ו תֹּועֵבָֽה׃
9 (KAT) (Ak niekto) odvracia svoj sluch, aby nečul zákon, jeho modlitba je priam hanebnosť.
9 (RIV) Se uno volge altrove gli orecchi per non udire la legge, la sua stessa preghiera è un abominio.

10 (HEM) משגה ישרים בדרך רע בשחותו הוא יפול ותמימים ינחלו טוב׃
10 (WLC) מַשְׁגֶּ֤ה יְשָׁרִ֨ים ׀ בְּדֶ֥רֶךְ רָ֗ע בִּשְׁחוּתֹ֥ו הֽוּא־יִפֹּ֑ול וּ֝תְמִימִ֗ים יִנְחֲלוּ־טֹֽוב׃
10 (KAT) Kto na zlú cestu zvádza statočných, do svojej vlastnej jamy padne, a bezúhonní zdedia blaženosť.
10 (RIV) Chi induce i giusti a battere una mala via cadrà egli stesso nella fossa che ha scavata; ma gli uomini integri erediteranno il bene.

11 (HEM) חכם בעיניו איש עשיר ודל מבין יחקרנו׃
11 (WLC) חָכָ֣ם בְּ֭עֵינָיו אִ֣ישׁ עָשִׁ֑יר וְדַ֖ל מֵבִ֣ין יַחְקְרֶֽנּוּ׃
11 (KAT) Boháčovi sa zdá, že múdrosť (vychlípal), rozumný bedár ho však prezrie.
11 (RIV) Il ricco si reputa savio, ma il povero ch’è intelligente, lo scruta.

12 (HEM) בעלץ צדיקים רבה תפארת ובקום רשעים יחפש אדם׃
12 (WLC) בַּעֲלֹ֣ץ צַ֭דִּיקִים רַבָּ֣ה תִפְאָ֑רֶת וּבְק֥וּם רְ֝שָׁעִ֗ים יְחֻפַּ֥שׂ אָדָֽם׃
12 (KAT) Keď spravodliví jasajú, je slávy dosť a dosť, keď sa však bezbožní dostávajú napovrch, ľudia sa rozpŕchnu.
12 (RIV) Quando i giusti trionfano, la gloria è grande; ma, quando gli empi s’innalzano, la gente si nasconde.

13 (HEM) מכסה פשעיו לא יצליח ומודה ועזב ירחם׃
13 (WLC) מְכַסֶּ֣ה פְ֭שָׁעָיו לֹ֣א יַצְלִ֑יחַ וּמֹודֶ֖ה וְעֹזֵ֣ב יְרֻחָֽם׃
13 (KAT) Tomu, kto tají svoje previnenia, povodí sa zle, kto sa však vyzná (z nich) a nechá (hriech), dosiahne milosrdenstvo.
13 (RIV) Chi copre le sue trasgressioni non prospererà, ma chi le confessa e le abbandona otterrà misericordia.

14 (HEM) אשרי אדם מפחד תמיד ומקשה לבו יפול ברעה׃
14 (WLC) אַשְׁרֵ֣י אָ֭דָם מְפַחֵ֣ד תָּמִ֑יד וּמַקְשֶׁ֥ה לִ֝בֹּ֗ו יִפֹּ֥ול בְּרָעָֽה׃
14 (KAT) Blahoslavený človek, ktorý sa bojí jednostaj, lež do nešťastia upadne ten, kto je srdca tvrdého.
14 (RIV) Beato l’uomo ch’è sempre timoroso! ma chi indura il suo cuore cadrà nella sfortuna.

15 (HEM) ארי נהם ודב שוקק משל רשע על עם דל׃
15 (WLC) אֲרִי־נֹ֭הֵם וְדֹ֣ב שֹׁוקֵ֑ק מֹשֵׁ֥ל רָ֝שָׁ֗ע עַ֣ל עַם־דָּֽל׃
15 (KAT) Revúci lev a medveď túlavý je nad úbohým ľudom bezbožný panovník.
15 (RIV) Un empio che domina un popolo povero, è un leone ruggente, un orso affamato.

16 (HEM) נגיד חסר תבונות ורב מעשקות שנאי בצע יאריך ימים׃
16 (WLC) נָגִ֗יד חֲסַ֣ר תְּ֭בוּנֹות וְרַ֥ב מַעֲשַׁקֹּ֑ות [שֹׂנְאֵי כ] (שֹׂ֥נֵא ק) בֶ֝֗צַע יַאֲרִ֥יךְ יָמִֽים׃ פ
16 (KAT) Vladár, ktorý nemá rozumnosti, (býva) veľký vydierač, (no iba) ten, kto nenávidí nestatočný zisk, bude dlho žiť.
16 (RIV) Il principe senza prudenza fa molte estorsioni, ma chi odia il lucro disonesto prolunga i suoi giorni.

17 (HEM) אדם עשק בדם נפש עד בור ינוס אל יתמכו בו׃
17 (WLC) אָ֭דָם עָשֻׁ֣ק בְּדַם־נָ֑פֶשׁ עַד־בֹּ֥ור יָ֝נ֗וּס אַל־יִתְמְכוּ־בֹֽו׃
17 (KAT) Človeku, čo sa ľudskou krvou poškvrnil, (hoc) uteká priam až po jamu, nech nik ruku nepodá.
17 (RIV) L’uomo su cui pesa un omicidio, fuggirà fino alla fossa; nessuno lo fermi!

18 (HEM) הולך תמים יושע ונעקש דרכים יפול באחת׃
18 (WLC) הֹולֵ֣ךְ תָּ֭מִים יִוָּשֵׁ֑עַ וְנֶעְקַ֥שׁ דְּ֝רָכַ֗יִם יִפֹּ֥ול בְּאֶחָֽת׃
18 (KAT) Kto chodí neporušený, zachráni sa, lež (ten, kto chodí) po dvoch cestách, padne na jednej.
18 (RIV) Chi cammina integramente sarà salvato, ma il perverso che batte doppie vie, cadrà a un tratto.

19 (HEM) עבד אדמתו ישבע לחם ומרדף רקים ישבע ריש׃
19 (WLC) עֹבֵ֣ד אַ֭דְמָתֹו יִֽשְׂבַּֽע־לָ֑חֶם וּמְרַדֵּ֥ף רֵ֝קִ֗ים יִֽשְׂבַּֽע־רִֽישׁ׃
19 (KAT) Kto obrába svoju zem, má chleba dosýta, kto sa však zháňa za daromnicami, nasýti sa chudoby.
19 (RIV) Chi lavora la sua terra avrà abbondanza di pane; ma chi va dietro ai fannulloni avrà abbondanza di miseria.

20 (HEM) איש אמונות רב ברכות ואץ להעשיר לא ינקה׃
20 (WLC) אִ֣ישׁ אֱ֭מוּנֹות רַב־בְּרָכֹ֑ות וְאָ֥ץ לְ֝הַעֲשִׁ֗יר לֹ֣א יִנָּקֶֽה׃
20 (KAT) Statočný človek bude veľmi požehnávaný, lež toho, kto chce rýchle zbohatnúť, trest neminie.
20 (RIV) L’uomo fedele sarà colmato di benedizioni, ma chi ha fretta d’arricchire non rimarrà impunito.

21 (HEM) הכר פנים לא טוב ועל פת לחם יפשע גבר׃
21 (WLC) הַֽכֵּר־פָּנִ֥ים לֹא־טֹ֑וב וְעַל־פַּת־לֶ֝֗חֶם יִפְשַׁע־גָּֽבֶר׃
21 (KAT) Je mrzké nadržiavať osobám, a nejeden človek sa pre kus chleba dopúšťa priestupku.
21 (RIV) Aver de’ riguardi personali non è bene; per un pezzo di pane l’uomo talvolta diventa trasgressore.

22 (HEM) נבהל להון איש רע עין ולא ידע כי חסר יבאנו׃
22 (WLC) נִֽבֳהָ֥ל לַהֹ֗ון אִ֭ישׁ רַ֣ע עָ֑יִן וְלֹֽא־יֵ֝דַע כִּי־חֶ֥סֶר יְבֹאֶֽנּוּ׃
22 (KAT) Závistlivý človek sa zháňa za majetkom a nevie, že núdza príde naň.
22 (RIV) L’uomo invidioso ha fretta d’arricchire, e non sa che gli piomberà addosso la miseria.

23 (HEM) מוכיח אדם אחרי חן ימצא ממחליק לשון׃
23 (WLC) מֹ֘וכִ֤יחַ אָדָ֣ם אַ֭חֲרַי חֵ֣ן יִמְצָ֑א מִֽמַּחֲלִ֥יק לָשֹֽׁון׃
23 (KAT) Kto karhá človeka, potom nájde (uňho viac) vďačnosti ako ten, kto sa mu podlizuje jazykom.
23 (RIV) Chi riprende qualcuno gli sarà alla fine più accetto di chi lo lusinga con le sue parole.

24 (HEM) גוזל אביו ואמו ואמר אין פשע חבר הוא לאיש משחית׃
24 (WLC) גֹּוזֵ֤ל ׀ אָ֘בִ֤יו וְאִמֹּ֗ו וְאֹמֵ֥ר אֵֽין־פָּ֑שַׁע חָבֵ֥ר ה֝֗וּא לְאִ֣ישׁ מַשְׁחִֽית׃
24 (KAT) Kto kradne svojmu otcovi a svojej materi a hovorí: „To nie je hriech,“ je roveň vrahovi.
24 (RIV) Chi ruba a suo padre e a sua madre e dice: "Non è un delitto!", è compagno del dissipatore.

25 (HEM) רחב נפש יגרה מדון ובוטח על יהוה ידשן׃
25 (WLC) רְחַב־נֶ֭פֶשׁ יְגָרֶ֣ה מָדֹ֑ון וּבֹוטֵ֖חַ עַל־יְהוָ֣ה יְדֻשָּֽׁן׃
25 (KAT) Chamtivec nieti spor, ale kto dúfa v Pána, bude (všetkým) oplývať.
25 (RIV) Chi ha l’animo avido fa nascere contese, ma chi confida nell’Eterno sarà saziato.

26 (HEM) בוטח בלבו הוא כסיל והולך בחכמה הוא ימלט׃
26 (WLC) בֹּוטֵ֣חַ בְּ֭לִבֹּו ה֣וּא כְסִ֑יל וְהֹולֵ֥ךְ בְּ֝חָכְמָ֗ה ה֣וּא יִמָּלֵֽט׃
26 (KAT) Kto sa (len) na svoj rozum spolieha, je pochabý, kto však chodí múdro, ten sa zachráni.
26 (RIV) Chi confida nel proprio cuore è uno stolto, ma chi cammina saviamente scamperà.

27 (HEM) נותן לרש אין מחסור ומעלים עיניו רב מארות׃
27 (WLC) נֹותֵ֣ן לָ֭רָשׁ אֵ֣ין מַחְסֹ֑ור וּמַעְלִ֥ים עֵ֝ינָ֗יו רַב־מְאֵרֹֽות׃
27 (KAT) Kto dáva chudobnému, nemá nedostatok (ničoho), kým tomu, čo si (pred ním) zrak zakrýva, zlorečiť budú veľmi.
27 (RIV) Chi dona al povero non sarà mai nel bisogno, ma colui che chiude gli occhi, sarà coperto di maledizioni.

28 (HEM) בקום רשעים יסתר אדם ובאבדם ירבו צדיקים׃
28 (WLC) בְּק֣וּם רְ֭שָׁעִים יִסָּתֵ֣ר אָדָ֑ם וּ֝בְאָבְדָ֗ם יִרְבּ֥וּ צַדִּיקִֽים׃
28 (KAT) Keď sa násilníci dostávajú navrch, treba sa skryť človeku a keď je po nich, spravodliví sa vzmáhajú.
28 (RIV) Quando gli empi s’innalzano, la gente si nasconde; ma quando periscono, si moltiplicano i giusti.