Príslovia

1 (HEM) גם אלה משלי שלמה אשר העתיקו אנשי חזקיה מלך יהודה׃
1 (WLC) גַּם־אֵ֭לֶּה מִשְׁלֵ֣י שְׁלֹמֹ֑ה אֲשֶׁ֥ר הֶ֝עְתִּ֗יקוּ אַנְשֵׁ֤י ׀ חִזְקִיָּ֬ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָֽה׃
1 (KAT) Toto sú tiež Šalamúnove porekadlá, čo vypísali ľudia Ezechiáša, kráľa júdskeho.
1 (RIV) Ecco altri proverbi di Salomone, raccolti dalla gente di Ezechia, re di Giuda.

2 (HEM) כבד אלהים הסתר דבר וכבד מלכים חקר דבר׃
2 (WLC) כְּבֹ֣ד אֱ֭לֹהִים הַסְתֵּ֣ר דָּבָ֑ר וּכְבֹ֥ד מְ֝לָכִ֗ים חֲקֹ֣ר דָּבָֽר׃
2 (KAT) (Je) Božou slávou zatajovať veci, (je) slávou kráľov veci vyskúmať.
2 (RIV) E’ gloria di Dio nascondere le cose; ma la gloria dei re sta nell’investigarle.

3 (HEM) שמים לרום וארץ לעמק ולב מלכים אין חקר׃
3 (WLC) שָׁמַ֣יִם לָ֭רוּם וָאָ֣רֶץ לָעֹ֑מֶק וְלֵ֥ב מְ֝לָכִ֗ים אֵ֣ין חֵֽקֶר׃
3 (KAT) Výška neba, hĺbka zeme a srdce kráľov sú nevyspytateľné.
3 (RIV) L’altezza del cielo, la profondità della terra e il cuore dei re non si possono investigare.

4 (HEM) הגו סיגים מכסף ויצא לצרף כלי׃
4 (WLC) הָגֹ֣ו סִיגִ֣ים מִכָּ֑סֶף וַיֵּצֵ֖א לַצֹּרֵ֣ף כֶּֽלִי׃
4 (KAT) Odstráň trosku zo striebra a podarí sa zlatníkovi (umelecká) nádoba.
4 (RIV) Togli dall’argento le scorie, e ne uscirà un vaso per l’artefice;

5 (HEM) הגו רשע לפני מלך ויכון בצדק כסאו׃
5 (WLC) הָגֹ֣ו רָ֭שָׁע לִפְנֵי־מֶ֑לֶךְ וְיִכֹּ֖ון בַּצֶּ֣דֶק כִּסְאֹֽו׃
5 (KAT) Odstráň bezbožníka spred kráľa a upevní sa jeho trón v spravodlivosti.
5 (RIV) togli l’empio dalla presenza del re, e il suo trono sarà reso stabile dalla giustizia.

6 (HEM) אל תתהדר לפני מלך ובמקום גדלים אל תעמד׃
6 (WLC) אַל־תִּתְהַדַּ֥ר לִפְנֵי־מֶ֑לֶךְ וּבִמְקֹ֥ום גְּ֝דֹלִ֗ים אַֽל־תַּעֲמֹֽד׃
6 (KAT) Nevystatuj sa pred kráľom a nepostav sa (ta, kde majú) miesto veľmoži.
6 (RIV) Non fare il vanaglorioso in presenza del re, e non ti porre nel luogo dei grandi;

7 (HEM) כי טוב אמר לך עלה הנה מהשפילך לפני נדיב אשר ראו עיניך׃
7 (WLC) כִּ֤י טֹ֥וב אֲמָר־לְךָ֗ עֲ‍ֽלֵ֫ה הֵ֥נָּה מֵֽ֭הַשְׁפִּ֣ילְךָ לִפְנֵ֣י נָדִ֑יב אֲשֶׁ֖ר רָא֣וּ עֵינֶֽיךָ׃
7 (KAT) Lebo je lepšie, (aby) ti povedali: „Potisni sa vyššie, sem!“ než by ťa uponížili pred kniežaťom.
7 (RIV) poiché è meglio ti sia detto: "Sali qui", anziché essere abbassato davanti al principe che gli occhi tuoi hanno veduto.

8 (HEM) אל תצא לרב מהר פן מה תעשה באחריתה בהכלים אתך רעך׃
8 (WLC) אַל־תֵּצֵ֥א לָרִ֗ב מַ֫הֵ֥ר פֶּ֣ן מַה־תַּ֭עֲשֶׂה בְּאַחֲרִיתָ֑הּ בְּהַכְלִ֖ים אֹתְךָ֣ רֵעֶֽךָ׃
8 (KAT) Čo tvoje oči videli, nechoď (s tým) hneď (a nezačínaj) spor! Lebo čo si počneš napokon, keď ťa tvoj blížny zahanbí?
8 (RIV) Non t’affrettare a intentar processi, che alla fine tu non sappia che fare, quando il tuo prossimo t’avrà svergognato.

9 (HEM) ריבך ריב את רעך וסוד אחר אל תגל׃
9 (WLC) רִֽ֭יבְךָ רִ֣יב אֶת־רֵעֶ֑ךָ וְסֹ֖וד אַחֵ֣ר אַל־תְּגָֽל׃
9 (KAT) Dožaduj sa práva, cti voči svojmu blížnemu, ale maj ohľad na tajomstvo iného,
9 (RIV) Difendi la tua causa contro il tuo prossimo, ma non rivelare il segreto d’un altro,

10 (HEM) פן יחסדך שמע ודבתך לא תשוב׃
10 (WLC) פֶּֽן־יְחַסֶּדְךָ֥ שֹׁמֵ֑עַ וְ֝דִבָּתְךָ֗ לֹ֣א תָשֽׁוּב׃
10 (KAT) aby ti to nevyčítal, kto by (to) počul, a nenarušil tvoju česť, čo si mal.
10 (RIV) onde chi t’ode non t’abbia a vituperare, e la tua infamia non si cancelli più.

11 (HEM) תפוחי זהב במשכיות כסף דבר דבר על אפניו׃
11 (WLC) תַּפּוּחֵ֣י זָ֭הָב בְּמַשְׂכִּיֹּ֥ות כָּ֑סֶף דָּ֝בָ֗ר דָּבֻ֥ר עַל־אָפְנָֽיו׃
11 (KAT) (Sťa) na strieborných misách zlaté jablká (sú) slov(á), povedané v pravý čas.
11 (RIV) Le parole dette a tempo son come pomi d’oro in vasi d’argento cesellato.

12 (HEM) נזם זהב וחלי כתם מוכיח חכם על אזן שמעת׃
12 (WLC) נֶ֣זֶם זָ֭הָב וַחֲלִי־כָ֑תֶם מֹוכִ֥יחַ חָ֝כָ֗ם עַל־אֹ֥זֶן שֹׁמָֽעַת׃
12 (KAT) (Sťa) zlatá obrúčka a klenot zo zlata (je) múdry (mravo)kárca pre vnímavý sluch.
12 (RIV) Per un orecchio docile, chi riprende con saviezza è un anello d’oro, un ornamento d’oro fino.

13 (HEM) כצנת שלג ביום קציר ציר נאמן לשלחיו ונפש אדניו ישיב׃
13 (WLC) כְּצִנַּת־שֶׁ֨לֶג ׀ בְּיֹ֬ום קָצִ֗יר צִ֣יר נֶ֭אֱמָן לְשֹׁלְחָ֑יו וְנֶ֖פֶשׁ אֲדֹנָ֣יו יָשִֽׁיב׃ פ
13 (KAT) Ako (keď človek) ochladí sa snehom v horúčosti za žatvy, (takým dobrodením je) spoľahlivý posol pre toho, kto ho posiela, občerstvuje dušu svojmu pánovi.
13 (RIV) Il messaggero fedele, per quelli che lo mandano, è come il fresco della neve al tempo della mèsse; esso ristora l’anima del suo padrone.

14 (HEM) נשיאים ורוח וגשם אין איש מתהלל במתת שקר׃
14 (WLC) נְשִׂיאִ֣ים וְ֭רוּחַ וְגֶ֣שֶׁם אָ֑יִן אִ֥ישׁ מִ֝תְהַלֵּ֗ל בְּמַתַּת־שָֽׁקֶר׃
14 (KAT) Mraky a vietor, ale bez dažďa, je človek, ktorý hory doly sľuboval, a nedal nič.
14 (RIV) Nuvole e vento, ma punta pioggia; ecco l’uomo che si vanta falsamente della sua liberalità.

15 (HEM) בארך אפים יפתה קצין ולשון רכה תשבר גרם׃
15 (WLC) בְּאֹ֣רֶךְ אַ֭פַּיִם יְפֻתֶּ֣ה קָצִ֑ין וְלָשֹׁ֥ון רַ֝כָּ֗ה תִּשְׁבָּר־גָּֽרֶם׃
15 (KAT) Trpezlivosťou sa dá knieža obmäkčiť a kosti láme jazyk lichotný.
15 (RIV) Con la pazienza si piega un principe, e la lingua dolce spezza dell’ossa.

16 (HEM) דבש מצאת אכל דיך פן תשבענו והקאתו׃
16 (WLC) דְּבַ֣שׁ מָ֭צָאתָ אֱכֹ֣ל דַּיֶּ֑ךָּ פֶּן־תִּ֝שְׂבָּעֶ֗נּוּ וַהֲקֵֽאתֹֽו׃
16 (KAT) Našiel si med? Jedz, koľko je ti dosť, aby si sa ho nenajedol nadmieru a nemusel ho vydáviť.
16 (RIV) Se trovi del miele, mangiane quanto ti basta; che, satollandotene, tu non abbia poi a vomitarlo.

17 (HEM) הקר רגלך מבית רעך פן ישבעך ושנאך׃
17 (WLC) הֹקַ֣ר רַ֭גְלְךָ מִבֵּ֣ית רֵעֶ֑ךָ פֶּן־יִ֝שְׂבָּעֲךָ֗ וּשְׂנֵאֶֽךָ׃
17 (KAT) Zdržiavaj svoju nohu od príbytku svojho priateľa, aby ťa nemal po krky a neznenávidel ťa.
17 (RIV) Metti di rado il piede in casa del prossimo, ond’egli, stufandosi di te, non abbia ad odiarti.

18 (HEM) מפיץ וחרב וחץ שנון איש ענה ברעהו עד שקר׃
18 (WLC) מֵפִ֣יץ וְ֭חֶרֶב וְחֵ֣ץ שָׁנ֑וּן אִ֥ישׁ עֹנֶ֥ה בְ֝רֵעֵ֗הוּ עֵ֣ד שָֽׁקֶר׃
18 (KAT) Kladivo, meč a ostrý šíp je človek, ktorý krivo svedčí proti svojmu blížnemu.
18 (RIV) L’uomo che attesta il falso contro il suo prossimo, è un martello, una spada, una freccia acuta.

19 (HEM) שן רעה ורגל מועדת מבטח בוגד ביום צרה׃
19 (WLC) שֵׁ֣ן רֹ֭עָה וְרֶ֣גֶל מוּעָ֑דֶת מִבְטָ֥ח בֹּ֝וגֵ֗ד בְּיֹ֣ום צָרָֽה׃
19 (KAT) Zlomený zub a noha vytknutá (je) spoliehanie na neverného (človeka) v čase úzkosti.
19 (RIV) La fiducia in un perfido, nel dì della distretta, è un dente rotto, un piede slogato.

20 (HEM) מעדה בגד ביום קרה חמץ על נתר ושר בשרים על לב רע׃
20 (WLC) מַ֥עֲדֶה בֶּ֨גֶד ׀ בְּיֹ֣ום קָ֭רָה חֹ֣מֶץ עַל־נָ֑תֶר וְשָׁ֥ר בַּ֝שִּׁרִ֗ים עַ֣ל לֶב־רָֽע׃ פ
20 (KAT) Vyzliekať kabát za chladného (počasia), (liať) ocot na ranu (je) spievať piesne srdcu smutnému.
20 (RIV) Cantar delle canzoni a un cuor dolente è come togliersi l’abito in giorno di freddo, e mettere aceto sul nitro.

21 (HEM) אם רעב שנאך האכלהו לחם ואם צמא השקהו מים׃
21 (WLC) אִם־רָעֵ֣ב נַאֲךָ הַאֲכִלֵ֣הוּ לָ֑חֶם וְאִם־צָ֝מֵ֗א הַשְׁקֵ֥הוּ מָֽיִם׃
21 (KAT) Ak je ten, kto ťa nenávidí, hladný, daj mu chleba jesť, ak je smädný, daj mu vody piť;
21 (RIV) Se il tuo nemico ha fame, dagli del pane da mangiare: se ha sete, dagli dell’acqua da bere;

22 (HEM) כי גחלים אתה חתה על ראשו ויהוה ישלם לך׃
22 (WLC) כִּ֤י גֶֽחָלִ֗ים אַ֭תָּה חֹתֶ֣ה עַל־רֹאשֹׁ֑ו וַֽ֝יהוָ֗ה יְשַׁלֶּם־לָֽךְ׃
22 (KAT) lebo tak mu žeravého uhlia nahrnieš na hlavu a Pán ti odplatí.
22 (RIV) ché, così, raunerai dei carboni accesi sul suo capo, e l’Eterno ti ricompenserà.

23 (HEM) רוח צפון תחולל גשם ופנים נזעמים לשון סתר׃
23 (WLC) ר֣וּחַ צָ֭פֹון תְּחֹ֣ולֵֽל גָּ֑שֶׁם וּפָנִ֥ים נִ֝זְעָמִ֗ים לְשֹׁ֣ון סָֽתֶר׃
23 (KAT) Severný vietor nosí dážď a potmehúdsky jazyk nahnevanú tvár.
23 (RIV) Il vento del nord porta la pioggia, e la lingua che sparla di nascosto fa oscurare il viso.

24 (HEM) טוב שבת על פנת גג מאשת מדונים ובית חבר׃
24 (WLC) טֹ֗וב שֶׁ֥בֶת עַל־פִּנַּת־גָּ֑ג מֵאֵ֥שֶׁת [מִדֹונִים כ] (מִ֝דְיָנִ֗ים ק) וּבֵ֥ית חָֽבֶר׃
24 (KAT) Je lepšie bývať v kútiku na streche, ako s hašterivou ženou v jednom dome pospolu.
24 (RIV) Meglio abitare sul canto d’un tetto, che in una gran casa con una moglie rissosa.

25 (HEM) מים קרים על נפש עיפה ושמועה טובה מארץ מרחק׃
25 (WLC) מַ֣יִם קָ֭רִים עַל־נֶ֣פֶשׁ עֲיֵפָ֑ה וּשְׁמוּעָ֥ה טֹ֝ובָ֗ה מֵאֶ֥רֶץ מֶרְחָֽק׃
25 (KAT) Studená voda pre vyprahnutú dušu (je) dobrá zvesť z ďalekého kraja.
25 (RIV) Una buona notizia da paese lontano è come acqua fresca a persona stanca ed assetata.

26 (HEM) מעין נרפש ומקור משחת צדיק מט לפני רשע׃
26 (WLC) מַעְיָ֣ן נִ֭רְפָּשׂ וּמָקֹ֣ור מָשְׁחָ֑ת צַ֝דִּ֗יק מָ֣ט לִפְנֵֽי־רָשָֽׁע׃
26 (KAT) Zmútená studnica a prameň skazený (je) spravodlivý (človek), čo sa zakolíše pred bezbožníkom.
26 (RIV) Il giusto che vacilla davanti all’empio, è come una fontana torbida e una sorgente inquinata.

27 (HEM) אכל דבש הרבות לא טוב וחקר כבדם כבוד׃
27 (WLC) אָ֘כֹ֤ל דְּבַ֣שׁ הַרְבֹּ֣ות לֹא־טֹ֑וב וְחֵ֖קֶר כְּבֹדָ֣ם כָּבֹֽוד׃
27 (KAT) Jesť veľa medu nie je na osoh, nuž, (priam tak) šetri s pochvalnými slovami!
27 (RIV) Mangiar troppo miele non è bene ma scrutare cose difficili è un onore.

28 (HEM) עיר פרוצה אין חומה איש אשר אין מעצר לרוחו׃
28 (WLC) עִ֣יר פְּ֭רוּצָה אֵ֣ין חֹומָ֑ה אִ֝֗ישׁ אֲשֶׁ֤ר אֵ֖ין מַעְצָ֣ר לְרוּחֹֽו׃
28 (KAT) (Sťa) mesto s preboreninami, bez múru, (je) muž, čo nevie svojho ducha držať na uzde.
28 (RIV) L’uomo che non si sa padroneggiare, è una città smantellata, priva di mura.