Príslovia

1 (KAT) Keď si sadneš s pánom jesť, dobre si všímaj (toho), kto je pred tebou.
1 (SVD) اذا جلست تاكل مع متسلط فتامل ما هو امامك تاملا
1 (B21) Když s mocným člověkem k jídlu sedáš si, dobře si uvědom, co se ti nabízí.

2 (KAT) A nôž si prilož na hrdlo, ak ovládať chceš svoju chuť.
2 (SVD) وضع سكينا لحنجرتك ان كنت شرها.
2 (B21) Neukrotíš-li svoji chuť, sám si do krku vrazíš nůž.

3 (KAT) Nežiadaj si jeho lahôdok, bo je to pokrm oklamný.
3 (SVD) لا تشته اطايبه لانها خبز اكاذيب.
3 (B21) Po jeho lahůdkách nedychti - ten pokrm je totiž ošidný!

4 (KAT) Nenamáhaj sa zbohatnúť (a) zdržuj svoju vynaliezavosť.
4 (SVD) لا تتعب لكي تصير غنيا. كف عن فطنتك.
4 (B21) Nenič se honbou za bohatstvím, měj rozum a rychle přestaň s tím.

5 (KAT) (Len čo) si mihol okom (na bohatstvo), už ho niet. Lebo je isté, že si spraví perute a odletí jak orol k nebesám.
5 (SVD) هل تطيّر عينيك نحوه وليس هو. لانه انما يصنع لنفسه اجنحة. كالنسر يطير نحو السماء
5 (B21) Jen je zahlédneš, bohatství už tu není, roztáhne křídla jako orel, k nebi uletí!

6 (KAT) Nejedávaj chlieb u závistlivého (človeka) a nežiadaj si jeho lahôdok!
6 (SVD) لا تأكل خبز ذي عين شريرة ولا تشته اطايبه.
6 (B21) Raději nejez pokrm lakomce, po jeho lahůdkách nedychti.

7 (KAT) Lebo ako zmýšľa v duši, taký je. „Jedz a pi!“, vraví ti, ale jeho srdce ti nežičí.
7 (SVD) لانه كما شعر في نفسه هكذا هو. يقول لك كل واشرب وقلبه ليس معك.
7 (B21) V duchu jen počítá - je už takový, když říká, "Jez a pij," není upřímný.

8 (KAT) Vydáviš sústo, čo si prehltol, a budeš mrhať svoje pekné slová (podaromnici).
8 (SVD) اللقمة التي اكلتها تتقيأها وتخسر كلماتك الحلوة.
8 (B21) Sousta, jež snědl jsi, vyzvracíš, tvoje lichotky budou zmařeny!

9 (KAT) Nehovor bláznovi (nič) do ucha, lebo (len) opovrhne rozumnosťou tvojich slov.
9 (SVD) في اذني جاهل لا تتكلم لانه يحتقر حكمة كلامك.
9 (B21) Cokoli říkat tupci je zbytečné, moudrostí tvých slov jen pohrdne.

10 (KAT) Nevnikaj za medzu prastarú a neskracuj pole sirotám!
10 (SVD) لا تنقل التخم القديم ولا تدخل حقول الايتام.
10 (B21) Neposunuj dávné mezníky, od pole sirotků dej ruce pryč!

11 (KAT) Lebo ich zástanca je mocný, on bude viesť proti tebe ich pravotu.
11 (SVD) لان وليهم قوي. هو يقيم دعواهم عليك
11 (B21) Jejich Zastánce je totiž mocný - sám proti tobě povede jejich při.

12 (KAT) Vovádzaj svoje srdce do učenia a (napni) svoje uši k slovám rozumným.
12 (SVD) وجّه قلبك الى الادب واذنيك الى كلمات المعرفة.
12 (B21) Veď svoji mysl ke vzdělání, své uši k řečem poučným.

13 (KAT) Neukracuj chlapca na treste, bo nezomrie, keď ho vyšľaháš korbáčom.
13 (SVD) لا تمنع التأديب عن الولد لانك ان ضربته بعصا لا يموت.
13 (B21) Své dítě učit kázni neváhej, dáš-li mu metlou, neumře!

14 (KAT) Ty ho vyšľaháš korbáčom a (tým) zachraňuješ jeho dušu pred peklom.
14 (SVD) تضربه انت بعصا فتنقذ نفسه من الهاوية.
14 (B21) Když mu sám metlou nabiješ, jeho duši z pekla vytrhneš.

15 (KAT) Ak bude múdre tvoje srdce, syn môj, radovať sa bude moje srdce tiež
15 (SVD) يا ابني ان كان قلبك حكيما يفرح قلبي انا ايضا
15 (B21) Bude-li, synu, tvé srdce moudré, mé srdce zajásá, to mi věř.

16 (KAT) a moje vnútro bude plesať, keď budú tvoje pery správne (veci) hovoriť.
16 (SVD) وتبتهج كليتاي اذا تكلمت شفتاك بالمستقيمات.
16 (B21) Celé mé nitro se zaraduje, budou-li tvé rty mluvit poctivě.

17 (KAT) Nech neroznecuje sa tvoje srdce kvôli hriešnikom, no (tým viac) v bázni pred Pánom každý deň,
17 (SVD) لا يحسدن قلبك الخاطئين بل كن في مخافة الرب اليوم كله.
17 (B21) Závist k hříšníkům v srdci nechovej, v úctě k Hospodinu žij každý den.

18 (KAT) lebo (ti) kynie budúcnosť a tvoja nádej nazmar nevyjde.
18 (SVD) لانه لا بد من ثواب ورجاؤك لا يخيب.
18 (B21) Budoucnost totiž patří tobě - tvá naděje tě nezklame!

19 (KAT) Počúvaj, syn môj, aby si bol skúsený, a rovnou cestou svoje srdce veď!
19 (SVD) اسمع انت يا ابني وكن حكيما وارشد قلبك في الطريق.
19 (B21) Poslouchej, synu, a buď moudrý, na cestu zaveď srdce své:

20 (KAT) Nepatri (k tým, čo) spíjajú sa vínom (nadmieru), (ani k tým, ktorí) nevedia sa najesť mäsa dosýta.
20 (SVD) لا تكن بين شريبي الخمر بين المتلفين اجسادهم.
20 (B21) Nepatři k těm, kdo se opíjejí vínem, k hltounům masa neřaď se.

21 (KAT) Bo schudobnie pijan i ten, čo sa objedá, a ospanlivosť odieva do handier.
21 (SVD) لان السكير والمسرف يفتقران والنوم يكسو الخرق
21 (B21) Pijáka i žrouta přece čeká bída, ospalost člověka do hadrů obléká!

22 (KAT) Poslúchaj svojho otca, ktorý je ti rodičom, a nepohŕdaj svojou matkou na jej staré dni!
22 (SVD) اسمع لابيك الذي ولدك ولا تحتقر امك اذا شاخت.
22 (B21) Poslouchej otce, který tě zplodil, nepohrdej svou matkou, až zestárne.

23 (KAT) Získavaj pravdu a nepredávaj (ju), múdrosť, náuku a rozumnosť!
23 (SVD) اقتن الحق ولا تبعه والحكمة والادب والفهم.
23 (B21) Pravdu získej, za nic ji neprodávej, rovněž tak moudrost, kázeň, rozumnost.

24 (KAT) Radosťou plesá otec spravodlivého, a rodič (syna) múdreho sa kochá v ňom.
24 (SVD) ابو الصدّيق يبتهج ابتهاجا ومن ولد حكيما يسرّ به.
24 (B21) Otec spravedlivého je naplněn štěstím, rodič moudrého má důvod k radosti.

25 (KAT) Nech kochajú sa (v tebe) tvoj otec a tvoja mať a nech sa teší tvoja rodička!
25 (SVD) يفرح ابوك وامك وتبتهج التي ولدتك.
25 (B21) Tvůj otec i matka ať tedy mají radost, tvoji rodičku ať štěstí naplní!

26 (KAT) Daj mi, syn môj, svoje srdce a bár by tvoje oči nachádzali v mojich cestách záľubu!
26 (SVD) يا ابني اعطني قلبك ولتلاحظ عيناك طرقي.
26 (B21) Věnuj mi, synu můj, své srdce, nespouštěj oči z cesty mé:

27 (KAT) Bo jamou hlbokou je smilnica a úzkou studnicou je cudzoložnica.
27 (SVD) لان الزانية هوة عميقة والاجنبية حفرة ضيّقة.
27 (B21) Nevěstka je jak bezedná jáma, těsnou studnou se stane svůdkyně.

28 (KAT) Aj ona striehne ako zákerník a rozmnožuje medzi ľuďmi tých, čo robia neverne.
28 (SVD) هي ايضا كلص تكمن وتزيد الغادرين بين الناس
28 (B21) Jak lupič ve skrytu na kořist číhá, řady nevěrníků spěchá rozmnožit!

29 (KAT) Kto bedáka? Kto (vraví): „Jaj!“? Ktože sa vadí? Kto sa sťažuje? Kto bez príčiny rany (tŕži)? Ktože má oči zmútené?
29 (SVD) لمن الويل لمن الشقاوة لمن المخاصمات لمن الكرب لمن الجروح بلا سبب لمن ازمهرار العينين.
29 (B21) Čí to "au" a čí to "oj"? Čí ten křik a čí ten boj? Čí boulí bezpočet? Čí oči zarudlé?

30 (KAT) Tí, čo sa (dlho) bavia pri víne, čo chodia vychutnávať víno miešané.
30 (SVD) للذين يدمنون الخمر الذين يدخلون في طلب الشراب الممزوج.
30 (B21) Těch, kdo u vína vysedávají, těch, kdo vyhledávají nápoje!

31 (KAT) Nepozeraj ty na víno, jak skvie sa nachovo, ako sa blýska v pohári! Kĺže sa (dolu hrdlom) lahodne,
31 (SVD) لا تنظر الى الخمر اذ احمرّت حين تظهر حبابها في الكاس وساغت مرقرقة.
31 (B21) Do vína nezahleď se - jak rudé je, jak v poháru jen jiskří, jak hladce klouže do hrdla!

32 (KAT) lež naposledok štipne ako had a kúsne ako zmija.
32 (SVD) في الآخر تلسع كالحية وتلدغ كالافعوان.
32 (B21) Nakonec ale jako zmije uštkne, dokáže otrávit jako had.

33 (KAT) Oči ti budú vidieť veci čudesné a tvoje srdce bude myslieť na pochabosti.
33 (SVD) عيناك تنظران الاجنبيات وقلبك ينطق بأمور ملتوية.
33 (B21) Tvé oči uvidí prapodivně, tvé srdce bude mluvit spleteně.

34 (KAT) Budeš sťa (ten, čo) na šírave mora spí, ako námorník, čo spí v koši na sťažni.
34 (SVD) وتكون كمضطجع في قلب البحر او كمضطجع على راس سارية.
34 (B21) Bude ti, jako bys usnul na moři, jako bys ulehl stožáru na špici.

35 (KAT) „Nabili ma, (a) nebolelo ma, natĺkli ma, (a) nič som necítil. Kedy sa zobudím? Pôjdem ho hľadať zas.“
35 (SVD) يقول ضربوني ولم اتوجع. لقد لكأوني ولم اعرف. متى استيقظ. اعود اطلبها بعد
35 (B21) Prý: Dostal jsem ránu? Nebolí! Že zbili mě? Už nevím kdy! Až se proberu, dám si víc!